สำหรับคู่รักไทย-ลาว ที่ต้องการจดทะเบียนสมรสให้ถูกต้อง และมีความตั้งใจที่จะเดินเรื่องจดทะเบียนสมรสด้วยตัวเอง เชื่อว่า หลายท่านอาจมีคำถามมากมาย หนึ่งในคำถามนั้นคือ แบบฟอร์มเอกสารที่ใช้ในการจดทะเบียนสมรส จะไปหาได้ที่ไหน? ไปซื้อที่ไหน? พิมพ์เองได้ไหม? มีค่าใช้จ่ายเท่าไหร่? บทความนี้มีคำตอบให้ท่านครับ
ขั้นตอนการจดทะเบียนสมรสระหว่างคนไทย และคนลาวนั้น จะต้องเริ่มต้นด้วยการเตรียมเอกสารของฝ่ายคนลาวก่อน เพราะเอกสารที่สำคัญของฝ่ายคนไทย คือ “หนังสือรับรองความประพฤติ” ที่ฝ่ายคนไทยต้องไปขอจากสำนักงานตำรวจแห่งชาตินั้น จำเป็นต้องมีเอกสารของฝ่ายคนลาวไปยื่นประกอบด้วย
การจดทะเบียนสมรสระหว่างคนไทย และคนลาว จะต้องเริ่มต้นขั้นตอน ด้วยการเตรียมเอกสารจากทางฝ่ายไทยก่อน ซึ่งจะมีเอกสารทั้งหมดประมาณ 7-8 อย่าง
ตามความเชื่อของคนทั่วไป แบบฟอร์มที่ใช้ในการทำเรื่องขอจดทะเบียนสมรสไทย-ลาวนั้น สามารถหาดาวน์โหลดได้ทั่วไปในอินเตอร์เน็ต หรือหาซื้อได้ตามร้านถ่ายเอกสารทั่วไปในประเทศลาว จากประสบการณ์ของผู้เขียนพบว่า ดาวน์โหลดได้ แต่มันจะไม่ครบ แล้วพอไปหาซื้อที่ร้านถ่ายเอกสารก็พอมี แต่ได้ไม่ครบเหมือนกัน และปัญหาหลักๆ คือ แบบฟอร์มที่ได้มาแต่ละที่จะมีหน้าตาไม่เหมือนกัน ไม่มีมาตรฐาน แต่นี่ไม่ใช่เรื่องแปลก เพราะที่ลาวส่วนใหญ่ก็ใช้เอกสารกันประมาณแบบนี้
แล้วทำยังไงถึงจะได้แบบฟอร์มที่ครบถ้วน และได้มาตรฐานละ? คำตอบคือ ถ้าอยากได้แบบฟอร์มเอกสารครบถ้วน ก็ต้องไปซื้อในหน่วยงานรัฐที่เขาขายอย่างถูกต้องตามกฎหมาย นั่นคือ “ห้องการภายในประจำแขวง หรือห้องว่าการปกครองประจำแขวง” ที่คู่สมรสชาวลาวมีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านนั้นๆ อธิบายง่ายๆ คือ คู่สมรสชาวลาว มีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านแขวงไหน ก็ให้ไปซื้อที่ห้องการภายในประจำแขวงนั้นๆ
เนื่องจากผู้เขียนมีความคุ้นเคยกับนครหลวงเวียงจันทน์ เพราะเคยอาศัยอยู่หลายปี จึงได้ขอให้เพื่อนไปหาลองหาซื้อดูที่ “ห้องว่าการปกครอง นครหลวงเวียงจันทน์ – ຫ້ອງວ່າການປົກຄອງ ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ” ปรากฎว่ามีขายจริงๆ ในราคาชุดละ 100,000 กีบ จะซื้อกี่ชุดก็ได้ แต่แบบฟอร์มนี้ใช้ได้เฉพาะผู้ที่มีภูมิลำเนาอยู่ในนครหลวงเวียงจันทน์เท่านั้น

สำหรับห้องว่าการปกครอง นครหลวงเวียงจันทน์ อยู่ใกล้ๆ กับ อนุสาวรีย์ประตูไซ ที่ใครๆ ที่มาลาวต่างก็รู้จัก สำหรับห้องการปกครองที่ว่านี้อยู่ตรงไหน ให้ดูจากแผนที่นี้ได้เลย (คลิกเพื่อดูแผนที่) เมื่อไปถึงแล้ว ให้เราเดินเข้าไปที่อาคารใหญ่ทางด้านหน้า จากนั้นเลี้ยวไปทางซ้ายของอาคาร แล้วสอบถามคนแถวนั้นดู บอกว่าจะมาซื้อแบบฟอร์มจดทะเบียนสมรส ก็จะมีเจ้าหน้าที่คอยชี้ทางให้ ส่วนเวลา ถ้าถามว่าจะไปซื้อตอนไหนดี แนะนำให้ไปก่อนเที่ยง คือหลัง 9 โมงเป็นต้นไป จนถึง 11 โมง น่าจะดีที่สุด

เอกสารชุดนี้มีอะไรบ้าง?
เอกสารที่ได้มานี้ มีทั้งหมด 11 แผ่น แผ่นแรก ที่เป็นเอกสารแนะนำ จะมีหมายเลข Running ที่เขียนด้วยมือกำกับไว้ และมีตราประทับของแผนกภายใน ประทับไว้ทางด้านข้างทุกแผ่น ที่สำคัญ และแตกต่างจากแบบฟอร์มทั่วไป คือมีตราลายน้ำสีเทาบางๆ เป็นตราโลโก้ของประเทศลาว อยู่ที่กลางแบบฟอร์มทุกแผ่น

รายละเอียดเอกสาร
- เอกสารแนะนำ (ເອກະສານແນະນຳ) หน้าที่ 1
- หนังสือคำร้องขอแต่งงาน (ໜັງສືຄຳຮ້ອງຂໍແຕ່ງດອງ) หน้าที่ 2
- ชีวประวัติย่อ (ຊີວະປະຫວັດຫຍໍ້) หน้าที่ 3-4
- หนังสือยั่งยืนที่อยู่ (ໜັງສືຢັ້ງຢືນທີ່ຢູ່) หน้าที่ 5
- หนังสือยั่งยืนสถานะภาพของบุคคล (ໜັງສືຢັ້ງຢືນສະຖານະພາບຂອງບຸກຄົນ) หน้าที่ 6
- หนังสืออนุญาตจากผู้ปกครอง (ໜັງສືອະນຸຍາດຈາກຜູ້ປົກຄອງ) หน้าที่ 7
- หนังสือยั่งยืนสถานะเศรษฐกิจ (ໜັງສືຢັ້ງຢືນຖານະເສດຖະກິດ) หน้าที่ 8
- บทบันทึกการหมั้นหมายระหว่างคู่บ่าว-สาว (ບົດບັນທຶກການໝັ້ນໝາຍລະຫວ່າງຄູ່ບ່າວ-ສາວ) หน้าที่ 9-11
ห้องว่าการปกครอง หรือสำนักงานปกครองแขวง เป็นสถานที่สำคัญ สำหรับคนลาว ที่ต้องการติดต่อเพื่อรับรองเอกสารสำคัญต่างๆ ของคนลาว โดยเฉพาะ
มาถึงตรงนี้ สำหรับคู่รักท่านใดที่ต้องการแบบฟอร์มการจดทะเบียนสมรสชุดนี้ และอาศัยอยู่ในนครหลวงเวียงจันทน์ สปป.ลาว เมื่ออ่านบทความนี้แล้ว ก็สามารถเดินทางไปซื้อด้วยตัวเองได้ ตามคำแนะนำข้างต้นได้เลย
ข้อแนะนำ อุปสรรค ปัญหา ในขั้นตอนนี้
สำนักงานปกครอง หรือห้องการปกครอง แผนกภายในของแต่ละแขวง มีหน้าที่ในการจัดเตรียมแบบฟอร์ม ให้กับประชาชนที่มีความต้องการจดทะเบียนสมรสอยู่แล้ว ทั้งนี้เพื่อให้เกิดความเป็นระเบียบเรียบร้อย และความครบถ้วนในการใช้แบบฟอร์มในงานรัฐการ มิเช่นนั้น จะมีการใช้แบบฟอร์มจากแหล่งที่มาต่างๆ เช่นร้านถ่ายเอกสาร หรือดาวน์โหลมาจากอินเตอร์เน็ต ซึ่งจะเกิดความไม่เรียบร้อย
ส่วนตัวเห็นด้วยที่ควรจะซื้อแบบฟอร์มกับภาครัฐ เพราะอย่างน้อยรัฐก็จะมีรายได้จากส่วนนี้ ในราคาชุดละ 100,000 กีบ ประมาณ 150-160 บาทไทย (กพ. 2025) กับเอกสารประมาณ 11 แผ่น คิดว่าไม่แพงมากจนเกินไป ข้อเสียคือชื่อเราในทะเบียนบ้านอยู่แขวงไหน เราก็ต้องไปซื้อที่แขวงนั้นนั่นแหละ ที่เป็นปัญหา ยิ่งอยู่ไกล ค่าใช้จ่ายในการเดินทางก็ยิ่งมาก แต่เราสามารถไหว้วานให้ญาติพี่น้อง หรือหมู่เพื่อนซื้อให้เราได้นะ ไม่จำเป็นต้องไปซื้อด้วยตัวเอง
ข้อแนะนำ เมื่อได้แบบฟอร์มมาแล้ว ให้ก๊อบปี้สีเก็บเอาไว้ด้วยนะ ก๊อบให้เหมือนต้นฉบับเลย เผื่อเวลาเขียนผิด จะได้เขียนใหม่ได้ ไม่ต้องไปซื้อใหม่
จริงๆ แล้วเท่าที่ผู้เขียนมีประสบการณ์มา เรื่องแบบฟอร์ม บางรายก็ใช้ตัวที่ดาวน์โหลดจากอินเตอร์เน็ต หรือจากร้านถ่ายเอกสารมาเขียนนะ แล้วก็ใช้ได้ด้วย แต่เอกสารที่เราไปซื้อมา มันจะมีตราประทับจากแผนกภายในซึ่งถ้าดาวน์โหลดมาก็จะไม่มี ดังนั้น เพื่อความสบายใจ ก็ซื้อแบบฟอร์มจากแขวงเลยน่าจะดีที่สุด เพราะจะได้ไม่ต้องเปิดช่องให้หน่วยงานอื่นๆ ที่เราจะต้องไปเจอในขั้นต่อไปเรียกค่าใช้จ่ายพิเศษจากเราอีก ถ้าใช้เอกสารดาวน์โหลดแล้วผ่านก็ถือว่าโชคดีไป แต่ถ้าไม่ผ่าน เขาอ้างว่าต้องใช้เอกสารที่มีตราประทับจากแผนกภายในของแขวงเท่านั้น ถึงตอนนั้นเราอาจต้องเสียค่าใช้จ่ายพิเศษให้ตรงนั้นอีกจะเท่าไหร่ไม่รู้แหละ ไม่อยากจะคิดเลย คือถ้าไม่ยอมจ่าย เราก็ต้องย้อนกลับไปซื้อแบบฟอร์มที่แขวงใหม่ เอาไปให้นายบ้านเซ็นอีกรอบ จึงค่อยกลับมาใหม่ นี่อะนะ.. สุดท้ายก็ต้องยอมจ่ายแหละเพราะเราเปิดช่องให้เขาเรียกเอง
แต่ถ้าคิดจะลองเสี่ยง ไม่ใช้แบบฟอร์มของแขวง ก็สุดแท้แต่ครับ ตัดสินใจเอาเองก็แล้วกันครับ แต่สำหรับผู้เขียนแนะนำให้ใช้แบบฟอร์มของแขวงเลยจะปลอดภัยที่สุด เสียเวลานิดนึง แต่สบายใจนะครับ