บทที่ 2 ระบบเสียงในภาษาลาว เสียงในภาษาหมายถึงอะไร? เสียงในภาษาหมายถึงเสียงที่มนุษย์เปล่งออกมาเพื่อสื่อความหมายระหว่างมนุษย์กับมนุษย์ ด้วยกันเอง เพื่อตอบสนองความต้องการ เช่น ขอความช่วยเหลือ ถามเพื่อความรู้สึกพอใจหรือไม่ พอใจในหมู่มนุษย์ด้วยกัน
การเกิดของเสียง
เสียงของมนุษย์เกิดขึ้นได้เพราะมนุษย์ใช้อวัยวะต่างๆ ตั้งแต่ส่วนเหนือช่องท้องขึ้นมาจนถึงริมฝีปาก และช่องจมูกให้ทํางานประสานกันทําให้เกิดเสียงขึ้นตามปกติคนเราจะไม่สนใจว่าอวัยวะส่วนใดบ้างทําให้เกิดเสียงในภาษา เพราะอวัยวะที่ทําให้เกิดเสียงต่างก็มีหน้าที่สําคัญอย่าง อื่นด้วย เช่น ปาก มนุษย์มีปากไว้เพื่อรับประทานอาหาร ปอด หลอดลม ก็มีหน้าที่เกี่ยวกับการ หายใจด้วยเช่นกัน
ปอดและหลอดลม กล่องเสียงซึ่งอยู่ในลําคอตรงลูกกระเดือกซึ่งเห็นได้ชัดในผู้ชายที่เป็น ผู้ใหญ่แล้ว นอกจากนี้ ยังมีลิ้นไก่และส่วนต่างๆ ในปาก เช่น ลิ้น ฟัน เหงือก เพดานและริมฝีปาก นอกจากนี้ ยังมีจมูกซึ่งมีส่วนทําให้เกิดเสียงได้ อวัยวะต่างๆเหล่านี้ทํางานประสานกันทําให้เกิด เสียงในภาษาขึ้นตามธรรมชาติ
ชนิดของเสียงในภาษาลาว
เสียงในภาษาลาวมีอยู่ 3 ชนิด ได้แก่เสียงสระ เสียงพยัญชนะ และเสียงที่มีระดับสูงต่ำ เสียงสระเป็นเสียงที่เกิดขึ้นได้เพราะเราหาให้ลมออกจากปอดผ่านหลอดลม และกล่องเสียงที่ลําคอ ออกมาพ้นช่องปาก หรือช่องจมูกโดยไม่ถูกสกัดกั้น ณ ที่ใดที่ที่หนึ่งในช่องทางเดินของลมในขณะที่เราออกเสียงสระ สายเสียงที่อยู่ในกล่องเสียงจะปิด และเปิดอย่างรวดเร็ว สายเสียงจึงมี ความสั่นสะเทือนทําให้เกิดความกังวาน หรือความก้อง และออกเสียงได้ยาวนาน หูของคนเราจะได้ ยินเสียง เสียงชนิดนี้ได้แก่เสียงที่เราเปล่งออกเป็น อา อี อือ อัว แอ ออ ฯลฯ ทําให้เสียงสระมีคุณสมบัติคือ เป็นเสียงก้อง และออกเสียงได้ยาวนาน
เสียงสระเดี่ยวในภาษาลาว
เสียงสระเดี่ยวในภาษาลาวมีดังนี้
| -ະ | อะ |
|---|---|
| -າ | อา |
| _ິ | อิ |
| _ີ | อี |
| -ຸ | อุ |
| -ູ | อู |
| ເ-ະ | เอะ |
| ເ- | เอ |
| ແ-ະ | แอะ |
| ແ- | แอ |
| ໂ-ະ | โอะ |
| ໂ- | โอ |
| ເ-າະ | เอาะ |
| _ໍ | ออ |
| ເ_ິ | เออะ |
| ເ_ື | เออ |
| ເ_ັຍ | เอียะ |
| ເ_ຍ | เอีย |
| _ົວະ | อัวะ |
| _ົວ | อัว |
| ເ_ຶອ | เอือะ |
| ເ_ືອ | เอือ |
สระพิเศษในภาษาลาว
สระพิเศษ หมายถึง สระที่มีลักษณะพิเศษที่แตกต่างจากสระธรรมดา โดยทั่วไปดังกล่าวแล้วข้างบน เช่น อะ อา อิ อี อึ อือ เป็นต้น แต่ในภาษาลาวยังมีสระอีกพวกหนึ่งที่ผิดแผกแตกต่างจขากสระเหล่านี้ได้แก่
| ໄ | ไอ |
|---|---|
| ໃ | ใอ |
| ເ_ົາ | เอา |
| _ຳ | อำ |
เวลาเขียนยังใช้สระ โ-ะ ลดรูป โดยใช้เครื่องหมาย ົ (ไม้กง) แทนเสียงโอะ เช่น
| ລົງ | ลง |
|---|---|
| ລົມ | ลม |
| ຄົມ | คม |
และสระ ເ_ັຍ (เอียะ) เวลาเขียนจะเปลี่ยนรูปเป็นตัว ຢ (ยอเฟื้อง) หรือยอหางย้อย (ຽ)
| ຮຽນ | เรียน |
|---|---|
| ຂຽນ | เขียน |
| ວຽງ | เวียง |
| ປຽບທຽບ | เปรียบเทียบ |
| ວຽນທຽນ | เวียนเทียน |
การจัดหมวดหมู่สระในภาษาลาว
เสียงสระในภาษาลาวถ้าจัดเป็นคู่ สระเสียงสั้นคู่ กับสระเสียงยาวจะได้ 12 คู่ รวมกับสระพิเศษอีก 4 เสียง เป็น 28 เสียง เพราะฉะนั้นสระในภาษาลาวจึงมี 2 ชนิดคือสระเสียงสั้น และสระเสียงยาว
| อะ | อา | อิ | อี |
|---|---|---|---|
| ອະ | ອາ | ອິ | ອີ |
| อึ | อื | อุ | อู |
| ອຶ | ອື | ອຸ | ອູ |
| เอะ | เอ | โอะ | โอ |
| ເອະ | ເອ | ໂອະ | ໂອ |
